Laten we de route kiezen naar een toekomst voor iedereen

Voorzitter,

Ik ga het straks over zwemmen hebben, maar eerst even dit:

In de wereld die de Partij voor de Dieren voor zich ziet, staat niet welvaart maar welzijn voorop.

Daar komen we onbevreesd op voor het kwetsbare, leven we vreedzaam met elkaar samen in een groene, schone en ruime stad, en zijn de dieren vrolijk omdat ze bevrijd zijn uit de voedselketen.

De klimaatcrisis is beperkt gebleven, de natuur gedijt en er is voldoende schoon water en voedsel. We maken onszelf en elkaar niet meer gek omdat we van geld dat we niet hebben, spullen willen kopen die we niet nodig hebben om indruk te maken op mensen die we niet eens mogen. Daar krijgen we veel voor terug: contact met onze buren, prettige dorpen om in te wonen, rustige straten waar kinderen veilig kunnen spelen en leren fietsen. Dit is wat we ook van onze inwoners horen als we de stad in trekken met ons initiatief Buurten met de Partij voor de Dieren.

En voorzitter, dat is een hele andere wereld dan waar we met deze begroting naartoe werken. Want ook al trekt het college geld uit voor kansengelijkheid en klimaatadaptatie, de oorzaken van alle problemen waar we nu voor staan, worden niet aangepakt. Wat we nu waarderen, is toch vooral welváárt. De radicale keuzes die gemaakt moeten worden, blijven uit.

Zaanstad zegt niet: we accepteren geen vervuiling meer. Geen vervuilende fabrieken en gevaarlijke auto’s meer. Nee, de gedachte blijft: van grote huizen, dikke auto’s en veel spullen word je gelukkig. Het besef dat dat ons voortbestaanszekerheid kost, wordt verdrongen. Wat de Partij voor de Dieren betreft, gaan we dat veranderen.

Voorzitter, wetenschappelijk onderzoek laat zien dat ons economisch systeem faalt op in ieder geval twee fronten: we liggen nog steeds niet op koers om onze klimaatdoelen te halen én het sociaal welzijn van onze inwoners loopt nog steeds achteruit. Er is steeds meer bewijs dat heel rijke mensen helemaal niet gelukkiger worden, en zelfs minder gelukkig.

We moeten dus minder gaan consumeren en binnen de donut blijven!

Iedereen boven het sociaal fundament, en binnen de ecologische grenzen van onze planeet. Daar kunnen we heel veel mooie dingen mee bereiken! Het verkleinen van de kloof tussen rijk en arm leidt tot een veel kleinere impact van onze leefwijze op klimaat, natuur en milieu. Er ontstaat ruimte voor menselijke behoeften die we door tijdgebrek en het nastreven van welvaart verwaarlozen. We verwaarlozen onze mentale gezondheid. Iets dat we ongekend hard terug zien komen in de jeugdzorg en de grote problematiek rondom eenzaamheid.

Onderzoek uit Frankrijk laat zien dat men gelukkiger zou zijn als het BBP slechts 60% van de huidige omvang zou hebben. De rijkste mensen leveren wat in, en daar krijgt iederéén meer welzijn voor terug. “Degrowth” noemen we dit, een krimp van onze economie. De Zaanse economische visie laat oude dogma’s helaas nog niet los.

Voorzitter, nu waarom ik vandaag deze zwemoutfit draag: wie in deze tijd geboren wordt, zal tegen het einde van zijn leven niet meer in Zaanstad kunnen wonen. Aan het eind van deze eeuw is de zeespiegel 2,5 meter gestegen, en dan ligt Zaanstad onder water. Dit blijkt uit de nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI. Tenminste, als we op dezelfde voet verdergaan, zoals het college voorstelt met deze begroting. We spelen met vuur, of in dit geval: met water. Daarom is degrowth juist nu zo belangrijk: laten we heroverwegen wat er echt toe doet. Dat gaat over alle economische sectoren in onze stad en daarbuiten en hoe die de keuzes en de voetafdruk van onze inwoners beïnvloeden. Bijvoorbeeld via reclame: het aanzetten tot kopen van spullen die je in de meeste gevallen niet nodig hebt. Niet nóg meer reclame in de openbare ruimte, maar stoppen met fossiele reclames en hergebruik stimuleren. Geen voedsel verspillen door de dierindustrie te promoten, maar duurzaam voedsel in het zonnetje zetten. Maar ook zijn we kritisch op de dingen die de gemeente zelf doet.

Tot slot voorzitter, met ons pleidooi voor een economie waarin we rekening houden met het kwetsbare in het hier en nu, maar ook in het elders en later, trappen we misschien wat mensen op de tenen. Wat we voorstellen is ingrijpend, maar uiteindelijk een stuk minder pijnlijk dan als we doorgaan met business as usual. We kunnen beter nu keuzes maken dan dat ze er straks niet meer zijn.

Laten we de route kiezen naar een toekomst voor iedereen.

Melchior Mattens