Stop met het stoken van hout

Vanaf 1 oktober 2024 mag je in Amersfoort binnenshuis geen hout stoken als de website Stookwijzer.nu code rood of oranje aangeeft [1]. In Utrecht mag met ingang van 2030 helemaal geen hout meer worden gestookt [2]. De SP, de Partij voor de Dieren en ROSA vinden dit goede maatregelen en willen door middel van dit agenda-initiatief ervoor zorgen dat in Zaanstad vergelijkbare maatregelen komen en worden uitgevoerd.

Onze inwoners hebben recht op schone lucht

Wij vinden dat iedereen in Zaanstad recht heeft op schone lucht en maken ons zorgen over de milieu-, klimaat- en gezondheidseffecten van houtstook. De rook die vrijkomt bij het stoken van hout is ongezond. De rook bevat schadelijke stoffen zoals (ultra)fijnstof, koolwaterstoffen (PAK’s), benzeen en koolmonoxide. De koolstofdioxide die vrijkomt draagt bij aan de gevaarlijke opwarming van het klimaat. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat houtrook leidt tot gezondheidsklachten. Houtrook is voor iedereen ongezond [3]. Maar vooral kwetsbare groepen kunnen last hebben van de rook: mensen met long-, hart- of vaatziekte, ouderen en kleine kinderen [4].

Houtstook is voor het verbeteren van de luchtkwaliteit en de gezondheid van onze inwoners qua bron belangrijk om apart te beschouwen. In 2020 zorgde houtstook voor ruim een kwart van de fijnstof (PM2,5) [5] . Dat is vier keer zoveel als de fijnstofuitstoot door wegverkeer. Daarbij komt nog dat de houtrook vrijkomt op korte afstand van waar mensen verblijven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een hoge schoorsteen.

In het coalitieakkoord ‘Slagen maken’ wordt ingegaan op de luchtkwaliteit. Genoemd wordt het Schone Lucht Akkoord dat Zaanstad in 2020 ondertekende. We lezen over de Zaanse industrie, Schiphol en de geluidsschermen A8. Ook het college acht schone lucht van het grootste belang.

Een folder heeft niet veel effect

In het Actieplan Luchtkwaliteit 2021-2030 staat vermeld: “Open haarden, houtkachels, barbecues en vuurkorven worden geassocieerd met sfeer en gezelligheid, maar veroorzaken ook hinder en gezondheidsklachten. Vooralsnog is handhaving op het gebied van houtstook nog lastig. Binnen het Schone Lucht Akkoord worden de mogelijkheden voor handhaving verder uitgewerkt. Daarom zet Zaanstad eerst in op communicatie en bewustwording. In 2020 is de gemeente een voorlichtingscampagne gestart over houtstook, waarin tips worden gegeven om zo schoon mogelijk te stoken. Omdat steeds duidelijker wordt dat houtstook een grote bijdrage levert aan de hoeveelheid fijnstof in de lucht, zal de communicatie over dit onderwerp worden geïntensiveerd.”De gemeente Zaanstad kwam inderdaad met een folder [6], als voorbeeld van de intensivering van de communicatie. We hebben geen verdere intensivering van de communicatie waargenomen. Ook uit de antwoorden op technische vragen blijkt geen verdere intensivering.

Het Actieplan Luchtkwaliteit 2021-2030 dateert van 5 oktober 2021. Inmiddels is het november 2024 en we concluderen dat de folder niet echt resultaten voor wat betreft het beperken van de houtstook door particulieren heeft opgeleverd. Integendeel, de hoge energieprijzen en de energiearmoede zijn de oorzaak van de toename van houtstook7. Het CBS geeft aan dat in 2023 mensen per saldo weer meer zijn gaan stoken dan in 2022. Dit landelijk beeld is in Zaanstad niet anders, dat ruik je als je door Zaanstad wandelt of fietst.

Onlangs heeft de Europese Unie nieuwe regels opgesteld voor luchtkwaliteit. De eisen ten aanzien van verbetering van de luchtkwaliteit liggen hoog, waardoor we ook in Zaanstad allerlei maatregelen zullen moeten inzetten. Onlangs is bij ons de invoering van de Zero Emissie Zones met nog eens vier jaar uitgesteld, waardoor we flink zullen moeten inzetten op andere maatregelen. Maar buiten politieke regels en normen zou je ook kunnen stellen dat wij de verantwoordelijkheid hebben om de Zaanse luchtkwaliteit zo gezond mogelijk te laten zijn. In 2025 behandelt de raad een evaluatie van het actieplan Luchtkwaliteit. Wij willen hier alvast een voorschot op nemen door bij alle fracties te peilen hoe men staat tegenover het eventueel nemen van maatregelen om houtstook tegen te gaan of te beperken

Doe als Amersfoort! Stook geen hout bij code rood of oranje

Lang werd aan de gemeenteraad gemeld dat een houtstookverbod niet uitgevoerd kon worden dankzij Europese regelgeving. Europese regels zouden een verbod belemmeren. De gemeente Amersfoort levert het bewijs dat het wél kan, zij het dat het houtstookverbod alleen geldt als de website Stookwijzer.nu code rood of oranje aangeeft8. Amersfoort maakt daarbij gebruik van het invoeren van een ‘zorgplicht bij houtstook’. De gemeente Zaanstad kan – in navolging van Amersfoort – ook een dergelijke zorgplicht invoeren. .

Open haard niet aan tijdens code rood of oranje van de Stookwijzer.nu geeft een nadere uitwerking aan het Actieplan Luchtkwaliteit en daarmee aan het Schone Lucht Akkoord. Maar het belangrijkste is dat het inwoners van Zaanstad, vooral die met een kwetsbare gezondheid, beschermd tegen stoffen die ongezond maken.

Doe als Utrecht! Stop in 2030 helemaal met houtstook.

Utrecht wil als eerste gemeente van Nederland het gebruik van de open haard en houtkachels verbieden.9 In 2030 wil de stad ‘houtrookvrij’ zijn. Per 1 januari 2025 komt er al een verbod op de aanleg van rookkanalen in nieuwbouwwoningen.

Het geleidelijk aan helemaal stoppen met houtstook is ook een manier om de luchtkwaliteit (maar dan tegelijk met het invoeren van de zero-emissiezones) ingrijpend te verbeteren. Zaanstad kan dan voldoen aan het Schone Lucht Akkoord en aan de nieuwe regels van de Europese Unie.

Vragen

Aan de fracties hebben we daarom de volgende vragen:

1. Bent u het met ons eens dat we de gezondheid van onze inwoners moeten beschermen door te streven naar zo schoon mogelijke lucht?
2. Bent u het met ons eens dat houtstook een zeer belangrijke factor is in de

   luchtkwaliteit en daarom aparte aandacht verdient?
   

3. Bent u het met ons eens dat de huidige campagne niet voldoende zoden aan de dijk zet en aanvullende maatregelen nodig zijn?
4. Staat u open voor het invoeren van de zorgplicht bij houtstook, bijvoorbeeld zoals deze in Amersfoort is ingevoerd?
5. Of staat u open voor het geleidelijk invoeren van een algeheel verbod op houtstook, zoals in Utrecht is ingevoerd?
6. Of staat u open voor een combinatie van de maatregelen zoals in Amersfoort én zoals in Utrecht?

Namens de fracties van SP, ROSA en de Partij voor de Dieren,

Anna de Groot, Mariska Schuttevaer en Melchior Mattens

[1] Stook geen hout bij code rood of oranje | Gemeente Amersfoort

[2] Verbod op houtstook en milieuzone in de hele stad: hoeveel zin hebben Utrechtse plannen? - RTV Utrecht

[3] Houtkachel of open haard | Milieu Centraal

[4] Effecten van houtrook op gezondheid | RIVM

[5] Zonder extra beleid stijgt overlast houtrook door kachels

[6] Houtstoken_folder_A5_160120.pdf (zaanstad.nl)

[7] Houtrook is voor iedereen ongezond | Longfonds

[8] Open haard aan? Daar kun je nu in Amersfoort een boete tot 400 euro voor krijgen | Amersfoort | AD.nl

[9] Utrecht pakt luchtkwaliteit aan: houtkachel en open haard vanaf 2030 helemaal verboden | de Volkskrant

---

Klik hier voor het document.