Motie vreemd: Kunst als signaal voor mentale gezondheid jeugd (aange­nomen)

De gemeenteraad van Zaanstad, bijeen in vergadering op 17 april 2025,

Constaterende dat:

• Het aantal jongeren met mentale problemen, depressie en suïcidale gedachten toeneemt;
• Er nog altijd een taboe rust op het bespreken van mentale klachten;
• Het tegengaan en voorkomen van mentale problemen, depressie en suïcidale gedachten bij
  jongeren begint door deze zaken bespreekbaar te maken;
• Kunst in de openbare ruimte kan dienen als laagdrempelige vorm van bewustwording en
  gesprekstarter en daardoor een middel kan zijn om maatschappelijke thema’s zoals mentale
  gezondheid bij jongeren zichtbaar te maken en een dialoog hierover te stimuleren. Het beeld
  ‘Stille Strijd’, dat bij de Wilhelminasluis stond, daadwerkelijk Zaankanters geholpen heeft om
  hierover te spreken.

Overwegende dat:

• De lokale kunstsector over veel creatieve personen en organisaties beschikt en deze een belangrijke rol kunnen spelen in (de begeleiding bij) de ontwikkeling van een kunstwerk;
• Een kunstwerk in de openbare ruimte niet alleen bijdraagt aan de verfraaiing van de leefomgeving, maar ook aandacht kan vragen voor de mentale gezondheid onder jongeren. Mentale gezondheid onder jongeren verdient blijvende aandacht. Veel jongeren worstelen in stilte en voelen zich niet altijd gezien of begrepen. Een beeld in de openbare ruimte kan als stille bondgenoot dienen; een symbool dat vertelt: je bent niet alleen, je mag erover praten;
• Een beeld in de openbare ruimte een blijvende herinnering kan zijn dat het oké is om het even niet oké te hebben;
• In de begroting 2025-2028 staat onder andere: “Onder andere geven we uitvoering aan het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA). In het uitvoeringsplan GALA richten we ons op (…) opgroeien in een kansrijke omgeving (OKO), terugdringen gezondheidsachterstanden, eenzaamheid en mentale gezondheid, welzijn op recept en het versterken van de sociale basis. In de regio (IZA) nemen we deel in verschillende ketenaanpakken en is er veel te doen in het uitvoeringsprogramma op mentale gezondheid.”
• Eerder gaan praten over mentale klachten zou kunnen leiden tot minder behoefte aan zwaardere professionele jeugdzorg;
• Het team Suïcidepreventie van de GGD werkt met netwerkpartners in de regio samen aan zelfmoordpreventie, hulp na een zelfmoordpoging en nazorg voor nabestaanden;
• Bij behandeling van het agenda-initiatief Stille Strijd diverse partijen aangaven het initiatief te steunen en daarnaast adviseerden om ook scholen en relevante maatschappelijke organisaties (zoals deskundigen op het gebied van suïcide) te betrekken;
• Samenwerking tussen het college, de lokale kunstsector, jongeren(organisaties), scholen en relevante maatschappelijke organisaties kan leiden tot een breed gedragen initiatief om de mentale gezondheid bij en vooral ook mét jongeren te bespreken;
• Jongeren zelf betrokken kunnen worden bij het ontwerp- en plaatsingsproces wat hun stem versterkt en eigenaarschap bevordert. Door jongeren zelf te betrekken bij het ontwerp, zorgen we voor herkenning, eigenaarschap en impact. Niet als een tijdelijk project, maar als blijvend symbool van hoop, erkenning en moed in onze stad. Waar woorden soms tekort schieten, kan kunst de taal zijn;
• Het kunstwerk heel groots en qua materiaal en arbeid prijzig kan zijn, maar het ook voor een bescheiden bedrag kan door er een schoolopdracht van te maken. Dat is een mooie kans om techniek- of praktijkvakken te verbinden aan een maatschappelijk thema;
• Het onderhoud van het kunstwerk prijzig kan zijn, maar ook bescheiden door er een (al dan niet roulerend) kunstwerk van te maken dat iedere maand geadopteerd en daarmee onderhouden wordt door een school.

Verzoekt het college om:

• Samen met de bovenstaande partijen te onderzoeken of en hoe er met kunst in de openbare ruimte aandacht gevraagd kan worden voor de mentale gezondheid bij jongeren;
• Bij dit onderzoek ook de vraag mee te nemen of deelname aan de Wereld Suïcide Preventie Week mogelijk is;
• De resultaten van dit onderzoek, inclusief bijbehorende kostenplaatjes, te delen met de raad. Voor de kostendekking kan gezocht worden binnen de bestaande budgetten voor jeugd(hulp), GALA, IZA, GGD, kunst &cultuur en/of openbare ruimte.

En gaat over tot de orde van de dag.
 

Namens de fracties:
VVD, Annemarie van Nieuwamerongen
SP, Anna de Groot
Groep de Boer, Marianne Doeves-de Boer
Partij voor de Dieren, Melchior Mattens
PVV, Natasja Cornelisse