Drie verhalen die symbool staan voor het systeem dat alleen oog heeft voor korte­ter­mijn­be­langen van de rijke westerse mens

Voorzitter,

De afgelopen weken werd de Partij voor de Dieren op veel plekken uitgenodigd om te komen spreken over energiearmoede. Tijdens deze gesprekken komt steeds hetzelfde thema terug: namelijk dat de overheid, en ook Zaanstad, in haar beleid geen oog meer heeft voor de kwetsbare waarden. Staat onze samenleving voor een rechtvaardige wereld waarin kwetsbaren, of dat nou mens, dier of natuur aangaat, worden beschermd? Nee, er is een systeem gecreëerd waarin er alleen oog is voor de kortetermijnbelangen van de rijke westerse mens. Laat ons dit illustreren aan de hand van drie verhalen.

Net na de bevalling begint de moederkoe met het schoonlikken van haar kind. Dankzij haar wordt het kalf gestimuleerd om te komen drinken en in de eerste uren na de geboorte belangrijke voedings- en afweerstoffen binnen te krijgen uit de biest. Vaak al na enkele uren bij zijn moeder komt de mens ertussen. Binnen de veehouderij wordt er nagenoeg altijd voor gekozen het kalf weg te halen: het systeem biedt er geen ruimte voor. De moedermelk is immers in ons systeem voor menselijke consumptie bestemd tegen de laagst mogelijke prijs. Het kalf wordt daarom direct apart gezet. Dan breekt een tijd aan waarin het nooit meer zijn moeder zal zien, bij haar geen schuilplaats kan zoeken en ook niet met leeftijdsgenoten kan spelen. Hij staat alleen. En na vier weken komt de transportwagen die hem naar een kalvermesterij brengt, waar hij nog een periode zal doorbrengen voordat de dood op hem wacht. Het staat symbool voor de manier waarop het systeem het belang van het dier al lang uit het oog is verloren en uitsluitend bestaat om voor de mens productief te zijn.

In 2010 vielen bij een moeder van 3 kinderen de eerste blauwe enveloppen op de deurmat. Samen met haar man werkte ze hard, ze hadden een goed leven. De familie, Nederlanders met een achternaam met Marokkaanse roots, moet plotsklaps honderdduizend euro terugbetalen aan de belastingdienst. Allemaal door het ongekende onrecht op basis van hun achternaam, kortom, een van de meest duidelijke vormen van geïnstitutionaliseerd racisme. Echter, dankzij jarenlang sparen en strijdlust weten de ouders door te zetten, te blijven werken en zonder schuldhulpverlening de eindjes aan elkaar te blijven knopen. Het leed is er niet minder om: beide ouders werken meer dan 40 uur om de lasten te kunnen blijven dragen. Nu anno 2022, wanneer beide ouders op de rand van burn out zitten, worden ze geconfronteerd met torenhoge inflatie en een gemeentelijke overheid waar de geest van de participatiewet, oftewel de bijstand, overal zijn uitwerking heeft gekregen:

het maken van een plan van aanpak om mensen meer dan 10 jaar na dato weer hun leven op de rails te laten krijgen mag veel kosten, maar ook niet té veel. Oftewel: kleine dingen worden vergoed, maar een structurele oplossing voor de door het toeslagenschandaal veroorzaakte gezondheidsschade als burn out symptomen en de stress om alsnog in de schuldhulp terecht te komen, die zijn verre van in zicht. Wanneer zij door hun burn outs hun banen verliezen en daardoor schuldenproblematiek opbouwen, pas dan kan de gemeente ingrijpen. Het staat symbool voor de manier waarop het systeem het belang van de kwetsbaren in onze samenleving al lang uit het oog is verloren en uitsluitend bestaat om voor onze rijkste inwoners de lasten zo laag mogelijk te houden.

Het derde verhaal gaat over een jonge student. Net als vele anderen is die op zoek naar een woning en heeft die te maken oplopende studieschulden. Maar naast deze problemen baart ook de eigen toekomst op deze planeet veel zorgen. Klimaatverandering is nu al voelbaar: de hete zomers zijn in dit koude kikkerlandje nu soms al ondragelijk heet en droog, de natuur staat zwaar onder druk en er is een goede kans dat tegen diens pensioen Zaanstad niet meer boven de zeespiegel ligt. Is het niet beter nu al hogerop te gaan wonen? Want Schiphol, de industrie, de veehouderij en ook nog al die vervuilende auto’s: de politiek legt vervuilers geen strobreed in de weg. Het lijkt wel alsof de politiek alleen stuurt op verkiezingsuitslagen en macht, op het bevredigen van de behoeften van hun kiezers. Is de politiek bang voor leiderschap? Is de politiek bang om mensen te leiden naar een goede en veilige toekomst waarin er genoeg is voor iedereen, ook als dat betekent dat er niet genoeg is voor ieders hebzucht? Het staat symbool voor de manier waarop het systeem het belang van jongeren en toekomstige generaties al lang uit het oog is verloren en uitsluitend bestaat om de eigen korte-termijnbelangen te dienen.

Voorzitter, de overheid heeft dit systeem gemaakt. Het is aan de overheid om dit systeem te veranderen. Door te luisteren naar onze inwoners, naar toekomstige generaties en naar de wetenschap. In onze moties zult u lezen dat we hiervoor ook samen op willen trekken met ondernemers, want ook zij functioneren binnen dit systeem. Maar de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor volhoudbare kaders ligt bij de politiek.

Want zoals de beroemde Britse bioloog sir David Attenborough zei:

"The final chapter is ours to write. We know what we need to do. What happens next is up to us."

Oftewel: de wetenschap vertelt ons wat we moeten doen. Het is nu tijd voor actie!

Dank.