PvdD komt op voor omwo­nenden van Schiphol

Luchtvaart: slecht voor klimaat en leefomgeving

De uitdaging om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C vereist een sterke krimp van het vliegverkeer, zowel in Nederland als wereldwijd. Investeringen in de groei van luchthavens zijn daarom uit den boze en bovendien volledig overbodig.

Het uitbreiden van een luchthaven brengt vele negatieve effecten met zich mee. Naast geluidshinder en het verdwijnen van natuurgebieden heeft vliegverkeer nog veel meer nadelige effecten op het milieu. Het draagt onder andere bij aan de zure regen door het ontstaan van stikstofoxide en ozon op het leefniveau. De luchtvaart is mede veroorzaker van het broeikaseffect door uitstoot van CO₂ en stikstofoxide. Er wordt daarnaast ook nog eens bijgedragen aan de afbraak van de ozonlaag in de hogere luchtlagen. Nederland moet dan ook niet investeren in de uitbreiding van de luchthaven Schiphol.

Agenda-Initiatief Groei Schiphol, standpunt Zaanstad

De PvdD diende daarom, samen met de SP, GroenLinks en ROSA, een agenda-initiatief in. Hierin vragen de partijen:

• of de fracties zich kunnen vinden in alle bezwaren die de uitbreiding van Schiphol met zich meeneemt voor Zaanstad.
• of de leden van de raad het ermee eens zijn dat het standpunt van het college zou moeten zijn dat Zaanstad niet akkoord gaat met verdere groei van Schiphol, in overeenstemming met wat de inwoners van Zaanstad vinden; dat Zaanstad inzet op een vermindering van het aantal nachtvluchten; en dat Zaanstad geen verplaatsing van de problemen naar Lelystad wil.
• of de fracties het ermee eens zijn dat de raad tijdig geïnformeerd dient te worden over uitkomsten van onderzoeken en daarop gebaseerde standpunten van het college.
• of de leden van de raad het er mee eens zijn dat het college op alle mogelijke manieren bevordert dat voor bestemmingen in Europa van minder dan 750 km per (internationale) met de trein gereisd wordt.

Kortom: dat de gemeente Zaanstad zich helder uitspreekt tegen verdere groei van Schiphol, daar waar we invloed hebben.

Bijdragen van de fracties: overwegend positief

Romkje Mathkor (GroenLinks) leidt het initiatief namens de vier partijen in. Het spijt ons dat het standpunt van Zaanstad vrij onduidelijk is, terwijl onze inwoners veel overlast ervaren. Het gaat niet alleen om geluidshinder, maar ook om de gezondheidsgevaren van slechtere luchtkwaliteit door fijnstof en ultrafijnstof. En: een minderheid van de passagiers (de budgetvliegers en de overstappers) zorgen voor de grootste negatieve maatschappelijke impact maar levert Schiphol en Nederland financieel gezien maar weinig op.

De SP voegt toe dat werkgelegenheid, ondanks een toename van het aantal vluchtbewegingen, de laatste jaren met 3000 banen is afgenomen.

D66, PvdA, CU en DENK steunen het initiatief. Uitbreiding is inmiddels inderdaad problematisch in verband met de (veiligheids-)gevolgen voor de omwonenden. D66 doet de suggestie om KLM te bewegen voor kortere vluchten treintickets aan te bieden. Schiphol verplaatsten naar de Noordzee (zoals een van de insprekers tijdens Praat met de Raad voorstelde) lijkt D66 ook niet haalbaar, onder meer vanwege de geplande windparken en "er moet ook nog gevist worden". (Dat vissen, dat hoeft van ons natuurlijk helemaal niet!) CU oppert het idee om nachtvluchten af te schaffen, of in elk geval de zware vrachtvliegtuigen 's nachts niet te laten opstijgen met maximum gewicht. DENK vindt verder nog dat budgetmaatschappijen naar andere luchthavens moeten gaan uitwijken.

De POV en het CDA vinden dat er alternatieven gevonden moeten worden, vanwege het economische nut van Schiphol. Beide partijen onderkennen wel het probleem van verdere groei van Schiphol in de huidige vorm.

De PVV stelt dat de trein even vervuilend is als het vliegtuig, dat fijnstof de partij de neus uitkomt, dat één vulkaanuitbarsting meer fijnstof in de wereld brengt dan we met Schiphol zouden kunnen voorkomen, en "CO₂ is echt klinkklaar geneuzel".

Van de VVD mag je nooit meer met het vliegtuig als je tegen verdere groei van Schiphol bent. We zijn een transportland, en daardoor zijn we economisch zo gegroeid. Als Schiphol niet gaat groeien, gaan de vluchten gewoon ergens anders plaatsvinden, want het is volgens de woordvoerder zoals bij het autoverkeer: dat mensen willen en zullen vliegen (en autorijden), is een voldongen feit. De uitstoot gaat zich dan verplaatsen en vermindert niet. De VVD vindt de overlast subjectief en suggereert dat mensen die zelf veel vliegen, het geluid van vliegtuigen niet als hinder beschouwen. Fijnstof en ultrafijnstof zijn wel objectief, zegt de woordvoerder desgevraagd.

Reactie van de wethouder

Dan is het woord aan de portefeuillehouder, wethouder Krieger, om een reactie te geven op het agenda-initiatief. "Ik denk dat we met elkaar de constatering delen dat best wel veel mensen in Zaanstad en met name aan de westkant [...] veel hinder ondervinden van het vliegverkeer. Ik denk [...] dat wat er vanavond gezegd is wat je eventueel zou kunnen doen, dat we het daar ook over eens zijn. Waar we het misschien minder over eens zijn, is de manier waarop je dat dan vervolgens zou moeten aanpakken en wat je kunt bereiken; wellicht kunnen we het daar straks ook over hebben."

Zaanstad heeft met betrekking tot de groei van Schiphol een eigen standpunt, en deelt dat met hele regio en met de provincie Noord-Holland. Gelukkig maar, lijkt hij te bedoelen; hij zegt later geen voorstander te zijn van een eigen, zoals hij noemt 'activistischer' koers als Zaanstad - een andere mening dan de rest van de Bestuurlijke Regiegroep Schiphol (BRS), want dan zouden we onszelf buiten spel zetten.

Waar we het volgens de wethouder over eens zijn? Dat we een pas op de plaats moeten maken: zeker tot 2023 niet praten over groei als niet een aantal dingen is opgehelderd. Aanbevelingen uit het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid moeten zijn uitgevoerd en er moet eerst een veiligheidsanalyse gedaan worden.

Het college denkt dat het vervangen vliegtuig door trein op kortere afstanden een goed alternatief zou kunnen zijn en zou de contacten in Den Haag daarvoor willen gebruiken. Zaanstad ondersteunt ook het initiatief om te onderzoeken of, nu of in de toekomst, de bouw van een luchthaven in zee haalbaar is. Tot nu toe lijkt dat niet succesvol te kunnen worden, maar oplossingen vanuit bijvoorbeeld het bedrijfsleven zou het college van harte ondersteunen. Ook zou het college graag zien dat de resultaten en de aanbevelingen van het RIVM omtrent fijnstof en ultrafijnstof worden opgenomen in de nieuwe luchtvaartnota (verwacht in 2023).

Geluidshinder is volgens de wethouder het meest urgent, met name de overlast door nachtvluchten. Over de handhaving van het aantal afgesproken nachtvluchten is hij het meest uitgesproken: dat moet gebeuren. De wethouder kan zich wel voorstellen dat mensen moedeloos worden. Schiphol is een machtige speler. Maar hij is ervan overtuigd dat de nieuwe directie veel beter kan en wil luisteren naar de omgeving, bereid is om over alternatieven na te denken en contact te leggen met de omwonenden.

De indieners gaan zich beraden op het vervolg van dit initiatief.