Schrif­te­lijke vragen inzake meewerken aan weder­rech­te­lijke vrij­heids­be­roving acti­visten tegen Schiphol

Indiendatum: dec. 2019
Antwoorddatum: 22 jan. 2020

Geachte leden van de gemeenteraad,

Door de heer Mattens zijn namens de fractie van PvdD vragen gesteld op grond van artikel 51 van het Reglement van Orde voor de gemeenteraad van Zaanstad, inzake demonstranten Schiphol.

De gestelde vragen beantwoorden wij als volgt:

Vraag 1
Waarom heeft Zaanstad meegewerkt aan de bestuurlijke verplaatsing van demonstranten naar NS-station Krommenie?

Antwoord
De burgemeester van Zaanstad heeft uit een oogpunt van collegiaal bestuur medewerking verleend aan het verzoek van de burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer om de demonstranten bij NS station Krommenie te laten uitstappen. Zaanstad heeft geen rol gehad in de afweging om over te gaan tot bestuurlijk verplaatsen.

Vraag 2
Hoe is de communicatie verlopen met de gemeente Haarlemmermeer? Is de Zaanse driehoek tijdig en volledig op de hoogte gesteld van het besluit om een deel van de demonstranten naar Zaanstad te verplaatsen?

Antwoord
Op woensdag 11 december 2019 is de gemeente Zaanstad door de burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer geïnformeerd over een te verwachte demonstratie op de luchthaven Schiphol op zaterdag 14 december en de voorzorgsmaatregelen die daarvoor waren getroffen. De politie en het OM zijn hierbij ook betrokken geweest.

In het kader van de Wet Openbare manifestaties (WOM) zijn er door de burgemeester van Haarlemmermeer voorschriften verbonden aan de betreffende demonstratie ter bescherming van de gezondheid, het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkomen van wanordelijkheden. Daarnaast was er ook een noodbevel voorbereid, dat alleen zou worden afgegeven als daar noodzaak toe zou zijn. Primair zou worden getracht met andere maatregelen de demonstranten te bewegen zich te houden aan de gestelde voorschriften.

Op advies van de politie heeft de burgemeester van Haarlemmermeer aan Zaanstad gevraagd of wij medewerking wilden verlenen aan de aanwijzing van het treinstation Krommenie-Assendelft als één van de locaties waar de personen aan wie het noodbevel zou worden afgegeven, onder begeleiding van de politie, naartoe verplaatst konden worden. Naast dit station waren er nog vier andere stations aangewezen in vier andere gemeenten, waaronder één station in de gemeente Haarlemmermeer zelf.

Vraag 3
Hoe kijkt het college aan tegen de (mogelijke) wederrechtelijke vrijheidsberoving waar zij aan heeft meegewerkt door toe te staan dat demonstranten naar Zaanstad zijn afgevoerd? Hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder geeft aan dat er geen wettelijke basis was voor deze bestuurlijke verplaatsing (https://www.nrc.nl/nieuws/2019/12/15/dit-ging-om-veiligheid-niet-om- overlast-a3983952). Heeft Zaanstad meegewerkt aan een illegale activiteit?

Antwoord
Het college is niet in de positie om te oordelen over het genomen besluit van de burgemeester van Haarlemmermeer. Het college vertrouwt erop dat de burgemeester van Haarlemmermeer rechtmatig gebruik heeft gemaakt van haar bevoegdheden, binnen de wettelijke kaders die onze rechtstaat ter beschikking stelt.

Vraag 4
Wat vindt het college van de eis van de demonstranten, namelijk een klimaatplan voor Schiphol?

Antwoord
Het college is het eens dat Schiphol zorgt voor steeds meer overlast voor onze bewoners in grote delen van Zaanstad. Op sommige plaatsen is het nooit meer stil. Wij zetten ons in dat Schiphol tot minstens 2023 niet meer groeit en dat de handhaving van bestaande afspraken over nachtvluchten wordt nageleefd. We zullen dit standpunt actief uitdragen zowel naar onze bewoners als in alle betrokken bestuurslagen.

Vraag 5
Vindt het college het niet wrang dat het heeft meegewerkt aan het grondwettelijk zeer discutabel verbod op - en afbreken van - de demonstratie van mensen die vreedzaam opkomen voor bij uitstek de belangen van de inwoners van onze gemeente vanwege onder meer de toenemende geluidsoverlast en luchtvervuiling van Schiphol.

Antwoord
Het college is niet in de positie om te kunnen oordelen over het besluit van de burgemeester van Haarlemmermeer. Het college is van mening dat Zaanstad terecht haar medewerking heeft verleend in de voorbereiding door het faciliteren van een buurgemeente om daarmee mogelijk bij te dragen aan het oplossen van een openbare orde en veiligheidsprobleem .

Vraag 6
Hoe verhoudt het meewerken of uitvoeren van bestuurlijke verplaatsingen van vreedzame demonstranten zich tot het gebruik van dergelijke middelen tegen demonstranten die de hakken steviger in het zand zetten en voor onveiligere situaties zorgen voor het publiek? Denk hierbij aan gebruik van groter materieel, waaronder tractoren. Wordt er bij grotere dreiging eerder ingezet op gedogen van demonstranten als deëscalerend middel?

Antwoord
Het inzetten van een noodbevel is één van de instrumenten die door een burgemeester ingezet kunnen worden ter bescherming van de openbare orde. Zoals eerder gezegd is het college niet in de positie om te oordelen over het gebruik van deze bevoegdheid.
Op welke wijze en wanneer de burgemeester gebruik maakt van zijn bevoegdheden in het belang van de openbare orde is afhankelijk van de situatie. In de afgelopen jaren is een dergelijk noodbevel in de gemeente Zaanstad niet toegepast.

Vraag 7
Voor morgen zijn acties aangekondigd door het Farmers Defence Force en wordt het distributiecentrum van Albert Heijn genoemd als een van de mogelijke locaties. Mocht er hier inderdaad gaan worden gedemonstreerd en sprake zijn van hinderlijke overlast, hoe kijkt het college aan tegen het gebruik van vergelijkbare middelen als hetgeen tegen de klimaatdemonstranten is ingezet afgelopen zaterdag?

Antwoord
De burgemeester heeft bij alle demonstraties altijd contact met de politie en worden verschillende scenario’s doorgenomen en de in te zetten middelen besproken. Bovenstaande aangekondigde demonstratie heeft niet plaatsgevonden.

In het vertrouwen u voldoende te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,

burgemeester en wethouders van Zaanstad,

drs. J. Hamming, burgemeester
Digitaal ondertekend door burgemeester drs. J. Hamming op 21-01-2020

drs. F.H.M. Apeldoorn, gemeentesecretaris
Digitaal ondertekend door gemeentesecretaris drs. F.H.M. Apeldoorn op 21-01-2020