Schriftelijke vragen over de ‘Zaanse visie op gezondheid’

Vragen
Schriftelijke vragen over de ‘Zaanse visie op gezondheid’

Vragen Antwoorden

Indiendatum: jul. 2019

Aan:

Het college van Burgemeester en Wethouders van Zaanstad

Postbus 2000
1500 AG Zaandam

Zaanstad, 13 juli 2019

Betreft: Art. 51-vragen over de ‘Zaanse visie op gezondheid’

Bij het Zaanstad Beraad van 25 juni j.l. is de Zaanse visie op gezondheid besproken. Hierin vroeg de Partij voor de Dieren om een reactie op het volgende:

"Tot slot staat er in dat overzichtje over ziektelast “te weinig vis”. Er is niet zoiets als ‘te weinig vis eten’, dat kan je echt niet zeggen. Je kan zeggen - en goed om daar de aandacht op te vestigen - dat mensen te weinig omega-3 binnen krijgen, te weinig b12, jodium, noem maar op. Maar dat is er ook plantaardig of synthetisch. Als mensen dat met alle geweld uit vis willen halen, dan mag dat van de wet, maar dat is niet het punt en dat is over het geheel genomen ook niet de meest gezonde keuze."

Zoals de wethouder zelf al zegt in de memo van 4 juli j.l., zijn wegens tijdsdruk niet alle vragen in het ZB beantwoord. De wethouder beantwoordt in diezelfde memo alsnog de vragen. De wethouder heeft onze bijdrage als volgt opgevat en beantwoord:

“10. Waar komt “te weinig vis eten” vandaan in het plaatje over ziektelast?

Dit plaatje is afkomstig van het RIVM. Zij brengen de ziektelast in beeld en zien het eten van te weinig vis als veroorzaker van ziekte.”

Uit welk jaar en welk rapport komt dit plaatje? Waar kan de raad dit rapport vinden?
Is het college bereid om informatie aan raad en inwoners van een bronvermelding te voorzien? Zo nee, waarom niet?

We missen in deze beantwoording een reactie op het feit dat vis eten niet de enige manier is om bepaalde voedingsstoffen in voldoende mate binnen te krijgen. En dat was eigenlijk de kern van ons verhaal.

Er kleven ook enorme nadelen aan het eten van vis, niet alleen voor de individuele gezondheid van de mens, maar ook brengt het het klimaat, de zeeën, het welzijn van wat en wie er in de zeeën leven, en de gegeten vissen zelf, ernstige schade toe.

Het Diabetesfonds stelt dat plantaardige voeding volwaardige voeding is (mits men een aantal vitaminen en mineralen suppleert, zoals in elk geval b12 en afhankelijk van het eetpatroon ook onder meer calcium). https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/eten-met-diabetes/veganistisch-eten-met-diabetes

Het Voedingscentrum schrijft dat het advies is om één keer per week vis te eten (ondanks de ook beschreven nadelen voor de gezondheid, natuur- en milieuproblemen, bijvangst en natuurlijk de vangst zelf voor de betreffende vissen), maar beschrijft ook om welke voedingsstoffen het dan gaat, en dat wie geen vis wil of kan eten, dit kan oplossen door producten die zijn verrijkt met visolie of visoliecapsules te gebruiken. En: “Door milieuverontreiniging kunnen er schadelijke stoffen voorkomen in vis. Het gaat vooral om zware metalen, dioxines, PCB’s of resten bestrijdingsmiddel.” https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vis.aspx

De American Academy of Nutrition and Dietetics zegt dat een plantaardig dieet “Appropriate for all stages of the life cycle, including pregnancy, lactation, infancy, childhood, adolescence, older adulthood, and for athletes” is. https://www.eatrightpro.org/-/media/eatrightpro-files/practice/position-and-practice-papers/position-papers/vegetarian-diet.pdf

De World Health Organization beschreef in 2018 hoe een gezond dieet eruit ziet, en sluit hierbij vis niet uit maar zegt geenszins dat vis eten noodzakelijk is. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet

3. Is het college, al het bovenstaande in acht nemende, bereid om het nu gebruikte plaatje te vervangen door ofwel een ander plaatje, ofwel op een andere manier de ziektelastfactoren inzichtelijk te maken, waarbij in elk geval niet wordt gesuggereerd dat het nodig is om dierlijke producten te eten om gezond te kunnen leven? Zo nee, waarom niet? En wat is in dat geval de visie van het college op de vier aangehaalde artikelen?

Met een vriendelijke groet,

Namens de fractie van de Partij voor de Dieren Zaanstad,

Sandra Kardogan en Stella Pieterson

Indiendatum: jul. 2019
Antwoorddatum: 20 aug. 2019

Geachte leden van de gemeenteraad,

Door S. Kardogan en S. Pieterson zijn mede namens de fractie van de Partij voor de Dieren vragen gesteld op grond van artikel 51 van het Reglement van Orde voor de gemeenteraad van Zaanstad, inzake de Zaanse Visie op Gezondheid.

De gestelde vragen beantwoorden wij als volgt:

Vraag 1: Uit welk jaar en welk rapport komt dit plaatje? Waar kan de raad dit rapport vinden?

Deze afbeelding komt uit de ‘Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014’ van het RIVM. Dit rapport wordt periodiek door het RIVM opgesteld. Deze is ook terug te vinden op de website van het RIVM via: https://www.rivm.nl/volksgezon... 2: Is het college bereid om informatie aan raad en inwoners van een bronvermelding te voorzien? Zo nee, waarom niet?
De leesbaarheid van het document staat voorop. Als het college inschat dat het van toegevoegde waarde is, bijvoorbeeld als het gaat om moeilijk vindbare informatie of als de bron de boodschap versterkt, dan worden bronvermeldingen opgenomen in het betreffende document. Mocht er nadien toch nog behoefte zijn aan een bronvermelding ter verduidelijking, dan is het college altijd bereid deze te geven.

Vraag 3: Is het college, al het bovenstaande in acht nemende, bereid om het nu gebruikte plaatje te vervangen door ofwel een ander plaatje, ofwel op een andere manier de ziektelastfactoren inzichtelijk te maken, waarbij in elk geval niet wordt gesuggereerd dat het nodig is om dierlijke producten te eten om gezond te kunnen leven? Zo nee, waarom niet? En wat is in dat geval de visie van het college op de vier aangehaalde artikelen?

Nee, de gebruikte afbeelding is opgenomen in de visie ter illustratie van de verdeling van de ziektelast in Zaanstad. Het college geeft op dit moment geen prioriteit aan het ontwikkelen van een nieuwe afbeelding en de daarvoor benodigde informatie is daarnaast niet beschikbaar bij de gemeente.

De afbeelding is gebaseerd op landelijke cijfers en ontwikkeld door het RIVM. Het RIVM heeft in dit plaatje gekozen voor de bewoording “te weinig vis of groente” te gebruiken. De gekozen bewoording is voor veel mensen begrijpelijker dan een opsomming van de betreffende specifieke visvetzuren, vitaminen en mineralen uit vis en groenten die te weinig worden gegeten en daardoor ziekte veroorzaken.

De vier aangehaalde artikelen en websites schetsen hoe een gezond eetpatroon eruit kan zien. Hieronder wat de betreffende instanties hierover aangeven ten aanzien van een plantaardig dieet en het eten van vis.

Het Diabetesfonds geeft vanuit hun rol informatie aan diabetespatiënten en schrijft dat een plantaardig dieet met diabetes gecombineerd kan worden, mits er controle is op de vitamine B12, ijzer en calcium inname en dat deze waar nodig wordt aangevuld via overige voedingsmiddelen of supplementen.
Het Voedingscentrum beschrijft hoe gezond vis eten is, dat er ook schadelijke stoffen kunnen voorkomen in vis en dat vis nog niet 1 op 1 te vervangen is. Er bestaat een plantaardige vervanger voor visvetzuren, die door het lichaam wordt omgezet in de benodigde visvetzuren. Het is alleen nog onbekend of het lichaam in staat is de vervanger in voldoende mate om te zetten.
De ‘American Academy of Nutrition and Dietetics’ beschrijft dat een plantaardig dieet gezond kan zijn, mits aangevuld met supplementen.
De WHO beschrijft in dit artikel dat onverzadigde vetten gezonder zijn dan verzadigde en transvetten en dat onverzadigde vetten onder andere in vis zitten.
Het college onderschrijft de hierboven beschreven punten van de betreffende organisaties. Een plantaardig dieet kan gezond zijn mits er goede controle is op een voldoende inname van de genoemde bouwstenen en als deze indien nodig en waar mogelijk worden aangevuld.
In het vertrouwen u voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend,
burgemeester en wethouders van Zaanstad,
drs. J. Hamming, burgemeester